Mahidevran Haseki Sultan'ın gerçek kökeni
Mahidevran Gülbahar Haseki 1499 senesinde Kuzey Kafkasya'da Kabardey
prensi İdar Temruk Bey'in (osm. Haydar Temruk) ve Nazcan Hanım'ın ortanca kızı olarak doğmuştur. Esas
adının Baharay olduğunu Temrukoğlu ailesi söylemektedir. Kaynakları esas
almadan sadece hayali kitaplar yazan Nazım Tektaş’ın yanlış bilgilerine itibar
edenler maalesef büyük bir hata yapıyorlar. Bu yazar (ciddi bir tarihçi
değildir) Mahidevran’ın esas adının güya Bosfor olduğunu ortaya atmış ve bazı
kişilerde bu yanlış bilgiye maalesef inanmışlardır. Zaten bu söylentinin
kesinlikle yanlış olduğunu Temrukoğlu ailesi tarafından Cumhuriyet Pazar
Gazetesinde yayımlatılan Nüfus Kayıtlarından anlaşılmaktadır.
Gerçek ve ciddi bir tarihçi veya araştırmacı belgeler
üzerinden çalışır, hayali söylentileri esas almaz ve itibar etmez. Maalesef
bugünlerde „ağzı olan konuşuyor“ deyimiyle bu yanlış bilgiler halk arasında
dağılmaktadır.
İnternette de Mahidevran Haseki hakkında yalan yanlış
hikayeler bol bol yayımlanıyor. Başlı başına bir mesele olan >Wikipedia
cenaplarında< Mahidevran’ın hayatını yazmışlar. Çoğu uyduruk olan hikayeyi
yazanların tarih hakkında ne kadar bilgisiz oldukları ne kadarda belli.
Mahidevran Haseki babası tarafından politik nedenlerden 11
yaşında kızkardeşleri ve nedimeleri ile Osmanlı Sarayına gönderilmiştir. Bu
konuda Ayşe Hafsa Valide Sultan'ın büyük rolü olduğu tahmin edilebilir, çünkü
Valide Sultan'ın kendisi Kırımlı olup Çerkezler ile yakın arkabalığı vardı. Bu
konuda Başbakanlık Osmanlı Arşivinde bulunan dökümanlar burada yazdıklarımı
doğruluyor. Arşiv de bulunan bir belgede Temruk Bey’in, yani Mahidevran
Haseki’nin küçük erkek kardeşi'nin kalesinden bahsediliyor ve „Temruk kalesi“ olarak geçiyor.
Bu kale kuzey Kafkasyada Kuban nehri kıyısında bulunduğu yazıyor. Ayrıca aynı
belgede Giray’lardan Kırım Giray Han’ın bu kalenin tamir ettirilmesinin lüzumlu
olduğunu belirtmektedir(1).
Ayşe Hafsa Sultan ile Mahidevran Haseki’nin yakınlığı bu belge sayesinde
anlaşılmaktadır.
Bir başka önemli hususda Mahidevran Haseki'nin Bursa
Muradiye de bulunan oğlunun türbesindeki sandukasında ve Osmanlı Arşivinde
bulunan kayıtlarda baba adının Abdullah, Abdulmennan ve Abdurrahman olarak geçmesi
Cariye olduğunu kanıtlar diye kesin hüküm verenler var, halbuki bu kesinlikle
doğru değil. Çünkü Osmanlı Saray protokolünde Saraya alınan bütün kızların,
asil veya köylü farketmez, Harem defterindeki kayıtları 18.YY ve 19.YY kadar bu
şekildedir. Zira Osmanlı Sarayı için hareme alınan kızların zürriyeti önemli
bir unsur teşkil etmiyordu. Ayrıca Temrukoğlu ailesinin yayımlattığı Nüfus
kaydında Mahidevran Haseki'nin baba ve anne adının sabit olması ve Abdullah
olarak geçmemesi Cariye olmadığının en önemli delilidir. Bundan başka
Cumhuriyet Gazetesinin 07.10.2012 tarihli Pazar ekinde yayımlanan Temrukoğlu
ailesinin Veraset İlamında Mahidevran Haseki'nin I. Süleyman‘ın eşi olduğu yazmaktadır.
Mahidevran Haseki’nin gerçek hayatını merak edenler için üst
tarafta yazdığım Makaleyi okumalarını tavsiye ediyorum.
Ayrıca son dönemlerde yayımlanan ve Mahidevran’ın kökeni
hakkında kitaplarında bahseden Sakaoğlu, Tektaş ve yabancı yazarlara kesinlikle
itibar edilmemesini ihdar ediyorum. Ama zaten herkes neye inanmak istiyorsa ona
inanır, değilmi.
(1) BOA 26 Rebiulahir 1172 (hicri) - 17 Aralık 1758 (miladi) / Dosya No. 557 / Gömlek No. 23378 / Fon Kodu: C..AS..
 |
| Cumhuriyet Pazar 6.10.2012: Mahidevran Haseki'nin ailesinin Veraset ilamı |
